ราชการไม่ต้องต่อคิวยาวอีกต่อไป – สรุปประโยชน์ที่ประชาชนได้แบบตรงประเด็น จากกฎหมายดิจิทัลภาครัฐ
Student blog — 28/11/2025
พระราชบัญญัติการปฏิบัติราชการทางอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. 2565 และพระราชบัญญัติการบริหารงานและการให้บริการภาครัฐผ่านระบบดิจิทัล พ.ศ. 2562 จึงถูกตราขึ้นมาเพื่อพลิกโฉมการทำงานของรัฐให้ตอบโจทย์โลกยุคใหม่ โดยตั้งหลักว่า การทำงานและการบริการของภาครัฐต้องใช้ดิจิทัลเป็นมาตรฐาน ไม่ใช่แค่ทางเลือก โดยจุดมุ่งหมายใหญ่ของกฎหมายนี้ไม่ใช่แค่การลดกระดาษ แต่คือการลดภาระของประชาชนและเพิ่มประสิทธิภาพของรัฐไปพร้อมกัน หากมองในเชิงโครงสร้าง กฎหมายนี้คือ สะพาน ที่พยายามเชื่อมโลกอนาล็อกของราชการไทย เข้ากับความคาดหวังของสังคมดิจิทัลที่ก้าวไปข้างหน้าไม่หยุด
ทั้งนี้ หัวใจสำคัญของกฎหมายไม่ได้อยู่ที่รัฐได้อะไรเพิ่มขึ้น แต่อยู่ที่ประชาชนได้อะไรกลับมา เพราะเมื่อรัฐต้องปรับตัวเข้าสู่ระบบดิจิทัล สิทธิของประชาชนก็ถูกขยายและคุ้มครองอย่างเป็นรูปธรรมมากขึ้น โดยสามารถแจกแจงได้ดังนี้
- สิทธิในการยื่นคำขออนุญาตทางอิเล็กทรอนิกส์ ประชาชนมีสิทธิเลือกยื่นคำขอทุกประเภท ไม่ว่าจะเป็นการขอใบอนุญาต การจดทะเบียน การรับรอง การอุทธรณ์ หรือแม้กระทั่งการร้องทุกข์ ผ่านช่องทางอิเล็กทรอนิกส์ได้ทันที และเจ้าหน้าที่ไม่มีสิทธิปฏิเสธเพียงเพราะเหตุว่ายื่นผ่านระบบออนไลน์
- สิทธิในการส่งเอกสารและหลักฐานเพียงครั้งเดียว เอกสารที่ยื่นผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์จะถือว่าเป็นการยื่นที่ชอบด้วยกฎหมาย และไม่ต้องลงนามรับรองสำเนา เช่นที่เคยเป็นภาระมาก่อน นอกจากนี้ หากกฎหมายกำหนดให้ต้องยื่นหลายชุด การส่งผ่านออนไลน์ถือว่า “ครบถ้วน” แล้ว
- สิทธิในการชำระค่าธรรมเนียมและเงินต่าง ๆ ทางดิจิทัล ไม่ว่าจะเป็นค่าคำขอ ค่าธรรมเนียม ภาษีอากร หรือค่าปรับ ประชาชนสามารถชำระเงินให้รัฐผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์ได้ทั้งหมด ลดปัญหาการเดินทางและการเสียเวลาเข้าคิวที่ธนาคารหรือเคาน์เตอร์ชำระเงิน
- สิทธิในการเลือกวิธีการยืนยันตัวตนที่สะดวก การยืนยันตัวตนไม่จำเป็นต้องใช้เพียงบัตรประชาชนหรือหนังสือเดินทางเสมอไป หากมีระบบที่สะดวกและปลอดภัยกว่ารองรับ ประชาชนมีสิทธิใช้วิธีนั้นได้ โดยกฎหมายห้ามไม่ให้เพิ่มภาระเกินสมควร
- สิทธิในการได้รับการบริการอย่างทันท่วงที เมื่อยื่นคำขอหรือส่งเรื่องผ่านช่องทางอิเล็กทรอนิกส์ จะถือว่าหน่วยงานได้รับตามวันเวลาที่ระบบบันทึกไว้ ไม่ใช่ตามวันเวลาที่เจ้าหน้าที่เปิดแฟ้ม นี่คือการลดดุลพินิจของเจ้าหน้าที่ที่เคยถูกใช้เพื่อถ่วงเวลาอย่างไม่จำเป็น
- สิทธิในการติดต่อและรับเอกสารกลับทางอิเล็กทรอนิกส์ เมื่อประชาชนติดต่อราชการทางออนไลน์แล้ว การสื่อสารตอบกลับ รวมถึงการออกเอกสารหลักฐานของรัฐ ต้องทำในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์เช่นกัน เว้นแต่ประชาชนจะระบุขอรูปแบบอื่น
- สิทธิในการตรวจสอบและเข้าถึงข้อมูลการอนุญาต หน่วยงานรัฐมีหน้าที่เปิดเผยข้อมูลการอนุญาตผ่านช่องทางอิเล็กทรอนิกส์ให้ประชาชนตรวจสอบได้ฟรีและสะดวก ไม่ใช่ต้องยื่นหนังสือขอข้อมูลเหมือนที่ผ่านมา สิ่งนี้เป็นหลักประกันความโปร่งใสโดยตรง
- สิทธิในการใช้ใบอนุญาตและเอกสารในรูปแบบดิจิทัล ประชาชนสามารถแสดงใบอนุญาตหรือเอกสารที่รัฐออกให้ในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์แทนเอกสารกระดาษได้ โดยกฎหมายรับรองว่ามีผลทางกฎหมายเทียบเท่า
- สิทธิในการเข้าถึงกฎหมายและข้อมูลภาครัฐ กฎหมายกำหนดให้สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาจัดทำฐานข้อมูลและระบบสืบค้นกฎหมายออนไลน์ เพื่อให้ประชาชนเข้าถึงข้อมูลทางกฎหมายได้ง่าย รวดเร็ว และไม่ถูกผูกขาดโดยเจ้าหน้าที่
อนึ่ง ถ้าแปลสิทธิข้างต้นให้ง่ายขึ้น คือ ประชาชนจะได้ราชการออนไลน์แบบครบวงจร ยื่นเอกสารครั้งเดียว ไม่ต้องเสียเวลาไปหลายหน่วยงาน การจ่ายค่าธรรมเนียมและภาษีสามารถทำได้เหมือนซื้อของออนไลน์ ตรวจสอบข้อมูลและใบอนุญาตได้ทันที ไม่ต้องเสียเงินหรือเสียเวลาขอสำเนาอีกต่อไป
สิ่งเหล่านี้ไม่ได้แค่ทำให้ชีวิตประชาชนสะดวกขึ้น แต่ยังมีผลต่อภาพลักษณ์ของรัฐ เพราะความเชื่องช้าและซับซ้อนคือหนึ่งในปัจจัยที่บั่นทอนความเชื่อมั่นของสังคมและนักลงทุนต่างชาติ การที่รัฐสามารถทำงานบนแพลตฟอร์มดิจิทัลได้อย่างจริงจัง คือการส่งสัญญาณว่า ประเทศไทยพร้อมขยับเข้าสู่มาตรฐานใหม่ของการบริหาร
แต่แน่นอน ทุกการเปลี่ยนแปลงย่อมมีต้นทุนและปัญหา การบังคับให้หน่วยงานรัฐทั้งหมดใช้ระบบมาตรฐานเดียวกันไม่ใช่เรื่องที่ทำได้ชั่วข้ามคืน อุปสรรคแรกคือ ความพร้อมของหน่วยงาน บางแห่งอาจยังขาดงบประมาณ บุคลากร หรือโครงสร้างพื้นฐานด้านเทคโนโลยี
อุปสรรคต่อมาคือ ความมั่นคงปลอดภัยทางไซเบอร์ เพราะเมื่อข้อมูลส่วนบุคคลและเอกสารราชการจำนวนมากถูกรวมอยู่ในระบบดิจิทัล ความเสี่ยงเรื่องการรั่วไหลหรือการโจมตีก็เพิ่มขึ้นเป็นเงาตามตัว รัฐต้องลงทุนกับระบบป้องกันที่จริงจัง มิฉะนั้นประชาชนอาจไม่กล้าใช้สิทธิที่กฎหมายให้มา
นอกจากนี้ยังมี ปัญหาวัฒนธรรมองค์กร เจ้าหน้าที่บางส่วนอาจยังยึดติดกับวิธีการเดิม หรือมองว่าการเปลี่ยนไปสู่ดิจิทัลคือการเพิ่มงานมากกว่าการลดงาน หากไม่สร้างแรงจูงใจและฝึกอบรมอย่างต่อเนื่อง การปฏิรูปที่ตั้งใจไว้อาจกลายเป็นเพียงกระดาษอีกฉบับหนึ่ง
กล่าวโดยสรุป กฎหมายทั้งสองฉบับข้างต้น คือความพยายามครั้งใหญ่ในการปฏิรูประบบราชการไทยให้เข้าสู่ยุคดิจิทัล เป็นกฎหมายที่วางสิทธิของประชาชนเป็นศูนย์กลาง พร้อมบังคับให้รัฐต้องปรับวิธีทำงานให้สอดคล้องกับเทคโนโลยีสมัยใหม่ หากรัฐสามารถทำให้กฎหมายนี้มีผลในทางปฏิบัติจริง ไม่ใช่เพียงข้อเขียนบนกระดาษ ความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับประชาชนจะเปลี่ยนไปอย่างสิ้นเชิง จากความห่างเหินที่เต็มไปด้วยขั้นตอน กลายเป็นการสื่อสารที่คล่องตัว โปร่งใส และลดต้นทุนชีวิตของคนส่วนใหญ่
แต่หากการบังคับใช้หยุดอยู่เพียงแค่คำสัญญา โดยไร้การผลักดันเชิงระบบ กฎหมายนี้ก็อาจกลายเป็นเพียงอีกหนึ่งความหวังที่ไม่เคยแตะต้องชีวิตจริงของประชาชน คำถามสุดท้ายจึงไม่ใช่ว่า กฎหมายนี้ดีหรือไม่แต่คือ รัฐจะจริงจังแค่ไหนในการทำให้สิทธิเหล่านี้เป็นจริงในชีวิตประจำวันของคนไทยทุกคน
📌 หากคุณต้องการเป็นนักกฎหมายที่มีทั้ง “ความรู้ทางกฎหมาย” และ “วิสัยทัศน์เพื่อโลกและสังคม” — เรียนต่อที่คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย คือทางเลือกที่คุณไม่ควรพลาด!
📞 สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม หรือสมัครเรียน ตามรายละเอียดข้างล่าง
การสมัครเรียน ป.ตรี สำหรับผู้จบการศึกษา ม.6 กศน. ปวช. ปวส. หรือเทียบโอน
ใช้กองทุน กยศ. หรือผ่อนชำระค่าเทอมได้
📌ข้อดี
- 🖌️ จบแล้วได้ skill Certificate เฉพาะทาง
- 🖌️ เรียนจบภายใน 3 ปีครึ่ง
- 🖌️ มีสหกิจศึกษา พร้อมฝึกปฏิบัติงาน ก่อนทำงานจริง
- 🖌️ เรียนต่อเนติบัณฑิตยสภาได้
- 🖌️ สอบตั๋วทนายความได้
- 🖌️ เรียนวิชาเฉพาะด้านที่ทันสมัยกับตัวจริง Guru
- 🖌️ ได้รับการรับรองจาก ก.พ. และ อ.ว.
📌สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม ได้ที่ ศูนย์รับสมัครนักศึกษาใหม่ ระดับบัณฑิตศึกษา
- โทร: 0953675508/02-697-6000
- 📥 สอบถามเพิ่มเติม หลักสูตรนิติศาสตรบัณฑิต
- 📌 ID Line : 0953675508
- 📌 IG : law_utcc
- 📌Facebook: UtccLawSchool
มาเป็นครอบครัวหอการค้าด้วยกัน
📌สมัครเรียนง่ายได้ 3 ช่องทาง
- สมัครเรียนออนไลน์ Line : @utcccare (อย่าลืม @) https://lin.ee/x53Mxlf
- หรือ https://admissions.utcc.ac.th/ *สมัครแล้วอย่าลืมทักไลน์นะ
- สมัครด้วยตนเองที่ ศูนย์รับสมัครนักศึกษาใหม่ ม.หอการค้าไทย อาคาร 24 (อาคารสัญลักษณ์) ชั้น 2
ตั้งแต่เวลา 08.30 – 17.00 น. 📌พิกัดการเดินทาง: https://goo.gl/maps/JEY6UvPL8Qh8NyyM9
สอบถามเพิ่มเติม ศูนย์รับสมัครนักศึกษาใหม่ ม.หอการค้าไทย โทร 02-697-6969
